Ծո՛վ աչք, ամ քանի՞ նայիս խոլոռով,
Գաս նստիս, զաչերդ ածես խնճերով,
Երբ որ գաս անցնիս, ճեմես նազերով,
Տանիս զշունչս ու զխելքս եւ զհոգիս ճորով:

Ծո՛վ աչք, զէտ ճրագ ի յանց եկեալ եմ,
Քո սաստիկ սիրուդ հիւանդացեալ եմ,
Հէքիմ ու բժիշկ զքեզ լըւեալ եմ,
Քո առ իս գալուդ խիստ կարօտեալ եմ:

Ծո՛վ աչք, թէ սիրով դու զիս կու կամիս,
Կամ ուզես երթայ հասրաթն սրտիս,
Առ ի քո բազկիդ ներքեւն դու զիս,
Վարսովդ սրբէ զքրտինքն ճակտիս:

Ծո՛վ աչք, ամ քանի՞ գանկատ այնես դուն,
Արեկ, որ պագնեմ, լուկ երթանք ի տուն,
Սրտիս մի՛ դպչիր` աղբօրդ արեւուն,
Թէ չէ կու մեռնիմ ի քո շատ սիրուն:

Լուսին ՚ւ արեգակն առ քեզ եկեալ են,
Սիրով ի վարսերդ ի վար կախեալ են,
Աստեղք զքո ճակատն բոլորեալ են,
Զէտ հարբած ի քո սէրդ վառեալ են:

Երեսդ է պայծառ, ճակատդ է զէտ սաթ,
Ակռադ մարգարիտ, շթունքդ է շարբաթ,
Տո՛ւր պաք՚մ երեսէդ, գէմ չէ ղիամաթ,
Թէ չէ կու մեռնիմ, կու մնամ հասրաթ:

Երեսդ կարմիր քան զխայծ խնծոր,
Բերանդ է փոքրիկ, դնչիկդ է բոլոր,
Դեղձան մազդ առեր շլլիցդ ոլոր,
Քո սէրդ է արեր զիս շոլորեւմոլոր:

Երեսդ վառի քան զկայծ կարմիր,
Ինձ` քո ծառայիդ, քիչ մի մօտեցիր,
Առնում համբուրեմ, դու ի լուր կացիր,
Սրտով կու սիրեմ, դու հանց իմացիր:

Երեսդ է կարմիր քան զնուռն իլի,
Ուներդ է կամար, աչուիդ մուղալի,
Քո տէրտէդ բռնկեր լերդիկս ու կերի,
Հարբած եւ մաճլուն եմ, քան զհայտարի:

Ես խեւ եմ դարձեր ի քո շատ սիրուդ,
Հալեր ու մաշեր ի քո կարօտուդ,
Ինձ ճարակ՚մ արա քո խաս արեւուդ,
Թէ չէ կու մեռնիմ, կրակ է հոգուդ:

Բարակ նայելուդ այլ չեմ դիմանար,
Սիրտս կու ճեղքեմ, արունս քեզ հալալ,
Կամ կերթամ կընկնիմ ես ի ծովն ի վար,
ինձ ճարակ մ՚արա քո հոգուդ համար:

Կամ Եւայ ես դու, կամ հարսն Նոյի,
Կամ Թամար ես դու եւ կամ Բերսաբի,
Կամ Ոլիմպիայ, Հռութ նազելի,
Քեզ նման չի կայ յազգս հողածնի:

Կամ Ասանեթ ես, կամ Յուդիթ ես դու,
Կամ Հեղինէ ես, կամ Եսթեր ես դու,
Կամ Փառանձեմ ես, կամ Աշխեն ես դու,
Քեզ նման չկայ, ո՞ւմ նման ես դու:

Քեզ նման չկայ ի յորդիս մարդկան,
Դու պահր ես ծովուն, աչերդ է մէստան,
Բոլորեալ լուսին, տեսդ արեգական,
Երբ ի քեզ նայիմ, աչերս ի լոյս գան:

Հա՛յ իմ աննման, խիստ աննման ես,
Ոտից մինչեւ ի գլուխդ գովական ես,
Զինչ որ կու հագնիս, նայ կու վայելես,
Կարօտ մի՛ թողուր, քո ծերուկդ եմ ես:

Հասրաթ մի՛ թողուր, քո ծառայն եմ ես,
Մահրում մի՛ հաներ, քո գերին եմ ես,
Ինձ դեղիկ՚մ արա, քո հիւանդն եմ ես,
Ծերիս ողորմեա, հա՛յ իմ լուսերես:

Լուսին քո ծծերդ է ուխտախաչեր,
Խունկ ու մոմ առեր ՚ւ ի ուխտ եմ եկեր,
Զձեռս ի վեր կալեր, աղօթք եմ արեր,
Շնորհքդ է հասեր, ցաւս է փարատեր:

Քու անուշ լեզուէդ ես խեւ եմ դարձեր,
Խելքս է մոլորեր ու միտքս է կորեր,
Եմ սարասիմայ ու քունս է հատեր,
Վախեմ, թէ լեռներ ընկնիմ, ի սարեր:

Դու ես նոնոֆար, ծաղիկ ծովային,
Շուշան վայրենի, հոտ պալասանին,
Անգին մարգարիտ ի մէջ սատաֆին,
Բոլորեալ լուսին, աստղ առաւօտին:

Աչերս է կարօտ քու անուշ տեսուդ,
Սիրտս է տարեկուս քովանց նստելուդ,
Մէկ ափդ երեսիդ, գաղտուկ նայելուդ,
Զլոյս երեսդ բաց, ողորմէ գերուդ:

Երբ զքեզ կու տեսնում սիրտս կու մարի,
Անկրակ բռներ լերդիկս ու կերի,
Շատ ոք ազատեր են զիւրեանց գերին,
Մէկիկ մի խօսէ, գերիդ ազատի:

Ի՞նչ խրատ կու տաս ա՛յ հոգու հանող,
Լե՛ր ինձ դատաւոր, ճարտար ու քննող,
Այլ չունիմ ճարակ ՚ւ ոչ եմ համբերող,
Քո սէրդ է ածեր զիս երկաթի օղ:

Խիստ այլ մի՛ կենար դու յիսնէ ի փախ,
Որ չի մեռնիմ գնամ, հառաչես ՚ւ ասես ա~խ
Ես խիստ կու գիտեմ թ՚ուստից ունիս վախ,
Թող երթայ վառի քան զբարկ քացախ:

Զետ զսիրամարգ կամկարագնաց ես,
Գունզգուն գեղով պայծառացեալ ես,
Կաքաւ քաղցրաձայն, հեռուստ կու ձայնես,
Կամ արեկ առ զիս, կամ տար զիս առ քեզ:

Խորասան դու հին եւ Հուրմուզ Հնդին,
Մսրայ Արապին եւ Պաղտատ Պասրին,
Ստամպօլ մեծին եւ Հռոմ լատին,
Թէ միաբանին, չեն քո տեսուդ գին:

Ա՛յ իմ աննման, չի կայ քեզ նման,
Ո՛չ ի Խորասան, ո՛չ ի Հնդուստան,
Ո՛չ ի Ֆռանգստան, ո՛չ ի Պարսկաստան,
Ո՛չ ի Շամաստան, ո՛չ ի Հայաստան:

Մեր տէրն է բազմեր ի բարձր աթոռին,
Աջովն յօրիներ զպատկեր քոյին,
Ձայնիդ հաւասար չէ տուտի ղումրին,
Երեսդ է կարմիր, քան զգոյն վարդին:

Քեզի կու ձայնեմ, դուստր Ջամալայ,
Լուսատու պատկեր յազգէն Արամայ,
Քաղցրահամ աղբիւր բղխեալ յԱդինայ,
Ջուր տուր հիւանդիս, որ կենդանանայ:

---

 

Իմ սէրն է դատարկ, բեռնակս է անհակ,
Յոր տուն որ գնամ, դռնակն է անփակ,
Ի քենէ չուզեմ ոչ սագ եւ ոչ բաթ,
Քո անուշ լեզուէդ կարօտ եմ, հասրաթ:

Ծո՛վ աչք, ամ լսէ դու զիմ գանգատիս,
Լեր մխիթարանք իմ այրած սրտիս,
Զինչ որ ես անկայ բորբոք կրակիս,
Աղաչեմ զԱստուած դուն այլ հանդիպիս:

Հա~յ իմ գեղուղէշ արմաւենի ծառ,
Նռնենի դրախտ ու սէլվի չինար,
Ակամբ զարդարեալ ես ոսկի խանչար,
Զիս մի սպանաներ, մէտէ~թ, զէնէհա~ր:

Շիրին է լեզուդ, որ կու բարբառէ,
Նշտար ընքվներդ զիս կու խոցէ,
Մէկ խօսքդ բոլոր քաղաքի աժէ,
Զէրայ քեզ նման ըսկի ծնեալ չէ:

Մազերդ փայլուն զէտ ծիծռան թեւ,
Ուներդ է քաշած զէտ խայեալի թել,
Աչերդ է պայծառ զէտ ոսկի կանթեղ,
Շրթունքդ է բարակ զէտ աղեղան թեւ:

Քո ծոցդ սիրուն, ճերմակ զէտ բամբակ,
Ծծերդ մէջ ծոցոյդ կախած է զանգակ,
Լոյս ծագէ ծոցոյդ զերդ բարկ արեգակ,
Կիսովդ ես լուսին, կիսովդ արեգակ:

Առանց քեզ հոգի չունիմ ու չեմ կենդանի,
Կրակ կայ իմ սիրտս, անանց կու վառվի,
Քեզ ես թուշ եղայ, զօրերս անցուցի,
Լալով ի շուրջ գամ, թէ զինչ տի լինի:

Քո սէրն յիմ սրտիս զէտ սէր Սաղիմայ,
Քրիստոսի գերեզման, որ լոյսն ի հոն կա,
Բոյդ կու նմանի եղեգն ի շամբայ,
Քո հոտդ յիս անոյշ, քան զխնկան կու գայ:

Քո մազերն քնքուշ ապրշում նման,
Քո շահէն վզովդ առեր ման ի ման,
Չտեսայ հողածին զաւակ քեզ նման,
Չկայ քեզ ընկեր յաշխարհս Հայաստան:

Ծոցիկդ է ամռան արեւուդ նման,
Թող մտնում ի ներս, ես եմ քո ծառայն,
Աշխատանք անեմ, ցանեմ րէհան,
Վախեմ, թէ թողուս, որ դառնամ թառամ:

Այս աստնվորս ով եկեր գացեր,
Ով եարուն անցեր, արեւն է մարեր,
Շամամս է կորեր, խնծորս է գնացեր,
Գրկեմ զվզիկդ, հոգիս յիս եկեր:

Ամ քանի՞ կանչես ողորմ ու լալի,
Երբ ճարակ չի կայ, ոչ ողորմ ունի,
Կրակ է ընկեր լերդիկս ու կերի,
Քո բանն ի Աստուած մնաց, ա՛յ գերի:

Քանի՞ ախ ասես, ա՛յ խղճուկ Ղազար,
Քանի որ հասար, իսկի չի հանգար,
Գիշեր ու ցորեկ սիրով վառեցար,
ԶՏէր մեղադ ասա՛, գնա՛ նիստ ի վար:

---

 

Ուներ ունիս ղալմով քաշած,
Բերան ունիս շէքրով լցրած,
Ես ո՛չ խմած եմ, ո՛չ հարբած`
Խելքս ի գլուխս էին տարած:

Աչեր ունիս դու ղազէլի,
Ով քեզ տեսնու, զէտ մոմ հալի,
Սրտիկս ի փորս կու մաշի,
Գուն երեսիս զէտ խունկ լինի:

Ուշիկ, ուշիկ երբ կու քայլես,
Միս ու ոսկորքս կու հալես,
Ես հիւանդ եմ, դու հէքիմ ես,
Իմ խոցերուն դեղն դու ես:

Երբ կու քայլես ուշիկ գնա,
Սրտիկս ի փորս կու դողայ,
Խելքս ի գլխուս կելնա կերթայ,
Հեզ մի հայիր, թէ չէ մեռա:

Խելքս գնաց երբ քեզ տեսայ,
Զպատուիրան ես մոռացայ,
Հետեւ քեզի հետեւեցայ,
Ամենեւին լոյս չի տեսայ:

Ղազարն խեւ դարձեր սիրուդ,
Զինչ հաւ պուլպուլ վերայ վարդուն,
Այս անցաւոր ախտ աշխարհիս,
Քանի դատիս զէտ անասուն: